Rozliczenie straty w księgach rachunkowych w zależności od źródła jej pokrycia

Nasza spółka z o.o. działa od kilkunastu lat. Osiągnięte dotychczasowe zyski przeznaczyliśmy na kapitał zapasowy. W tym roku po raz pierwszy ponieśliśmy stratę. Czy jeżeli w przyszłym roku obrotowym osiągniemy zysk, to tę stratę będziemy mogli rozliczyć w 50%, a resztę w kolejnych latach? Czy może uchwałą zgromadzenia wspólników będzie można stratę rozliczyć jednorazowo, pomniejszając kapitał zapasowy?

Jeżeli jednostka w danym roku obrotowym poniosła na swojej działalności stratę bilansową, sposób jej pokrycia powinna określać uchwała podjęta przez właściwy organ. W przypadku spółki kapitałowej pokrycie straty netto następuje z uwzględnieniem odpowiednich przepisów Kodeksu spółek handlowych.

Wykazana przez jednostkę strata bilansowa może zostać pokryta: z kapitału zapasowego lub rezerwowego, z niepodzielonego zysku lat ubiegłych, z dopłat wspólników, w drodze obniżenia kapitału zakładowego, czy też z zysku lat następnych - o ile taki sposób dopuszcza akt prawny regulujący zasady funkcjonowania danego podmiotu i uchwała (postanowienie, decyzja) organu zatwierdzającego.

Zgromadzenie wspólników może podjąć zarówno uchwałę o pokryciu straty bilansowej z kapitału zapasowego, jak i uchwałę o pokryciu jej z zysku lat następnych. Jednak w każdym z tych przypadków inne będą zapisy w księgach rachunkowych spółki. Rozliczenie straty bilansowej w księgach rachunkowych zależy bowiem od źródła jej pokrycia.

Należy przy tym zaznaczyć, iż strata bilansowa poniesiona za rok obrotowy pozostaje na koncie 86 "Wynik finansowy" do momentu zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Dopiero pod datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego (w księgach roku następującego po roku obrotowym) dokonuje się przeksięgowania wyniku finansowego na konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego". W przypadku straty odbywa się to zapisem:

- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",
- Ma konto 86 "Wynik finansowy".

Z kolei pod datą uchwały (postanowienia, decyzji) o podziale zysku lub pokryciu straty dokonuje się właściwego rozliczenia konta 82, zgodnie z jej treścią.

W praktyce zatwierdzenie sprawozdania finansowego dokonywane jest często jednocześnie z podjęciem decyzji o podziale zysku lub pokryciu straty za dany rok obrotowy. W tym celu organ zatwierdzający spółki (tutaj: zgromadzenie wspólników spółki z o.o.) podejmuje pisemne uchwały - w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego oraz w sprawie podziału zysku lub pokrycia straty.

W przypadku podjęcia uchwały, iż strata bilansowa zostanie pokryta z kapitału zapasowego, w księgach rachunkowych dokonuje się zapisu:

- Wn konto 81-1 "Kapitał zapasowy",
- Ma konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego".

Jeżeli natomiast wspólnicy podejmą decyzję, że strata netto zostanie pokryta z zysku lat następnych, to kwota straty netto, zaksięgowana na koncie 82 "Rozliczenie wyniku finansowego", powinna pozostać na tym koncie do czasu wypracowania przez spółkę zysku na działalności i podjęcia pisemnej uchwały przez wspólników przeznaczającej osiągnięty zysk na pokrycie straty z lat ubiegłych. W takiej sytuacji w księgach rachunkowych dokonuje się zapisów w ewidencji analitycznej prowadzonej do konta 82 dla każdego roku odrębnie.

Przykład

Pokrycie straty z kapitału zapasowego

I. Założenia:

Spółka z o.o. za 2010 r. poniosła stratę bilansową w kwocie: 25.000 zł. Zgromadzenie wspólników podjęło decyzję o pokryciu straty z kapitału zapasowego. Kapitał zapasowy (utworzony z zysków lat poprzednich) stanowił kwotę: 80.000 zł.

II. Dekretacja w księgach 2011 r.:

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. PK - uchwała zgromadzenia wspólników:
a) przeksięgowanie straty netto za 2010 r.	25.000 zł	82-1	86
b) pokrycie straty za 2010 r. z kapitału zapasowego	25.000 zł	81-1	82-1

III. Księgowania:

Przykład

Pokrycie straty z zysków lat następnych

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. za 2010 r. poniosła stratę bilansową w kwocie: 40.000 zł. Zgodnie z uchwałą wspólników, strata ma być pokryta z zysków lat następnych.

2. W 2011 r. spółka osiągnęła zysk bilansowy w kwocie: 35.000 zł. Zgromadzenie wspólników w uchwale podjętej w 2012 r. o podziale zysku za 2011 r. postanowiło, iż zysk w kwocie: 35.000 zł przeznacza się na pokrycie części straty poniesionej w 2010 r.

II. Dekretacja:

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
A. Zapisy w księgach 2011 r.
1. PK - przeksięgowanie straty netto za 2010 r. na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników	40.000 zł	82-1	86
B. Zapisy w księgach 2012 r.
1. PK - podział wyniku finansowego za 2011 r.:
a) przeksięgowanie wyniku za 2011 r. do rozliczenia	35.000 zł	86	82-2
b) pokrycie straty za 2010 r.	35.000 zł	82-2	82-1