Kalkulacja podziałowa prosta

Kalkulacja podziałowa prosta stosowana jest w przypadku produkcji masowej jednego asortymentu wyrobów. Jednostkowy koszt wytworzenia ustala się dzieląc sumę kosztów przez ilość wyprodukowanych wyrobów.

Przykład

Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu

Jednostka produkcyjna zajmuje się produkcją parasoli ogrodowych. W danym okresie na wytworzenie 400 szt. parasoli poniosła koszty w wysokości: 71.000 zł, w tym:

materiały bezpośrednie: 40.000 zł,
wynagrodzenia wraz ze składkami ZUS obciążającymi pracodawcę: 25.000 zł,
dodatkowe świadczenia na rzecz pracowników: 5.000 zł,
koszty wydziałowe: 1.000 zł.

Koszt jednostkowy w tym przypadku wynosi: 71.000 zł : 400 szt. = 177,50 zł/szt.

Zdarza się często, iż na koniec okresu sprawozdawczego występuje produkcja niezakończona. W takim przypadku, aby ustalić jednostkowy koszt produktu, należy produkcję niezakończoną przeliczyć na produkty gotowe, biorąc pod uwagę stopień przerobu tej produkcji niezakończonej. Przy czym, w tym przypadku należy również uwzględnić sposób dostarczania materiałów potrzebnych do produkcji. Materiały mogą być bowiem dostarczane partiami lub wydawane w całości w chwili rozpoczęcia produkcji.

Przykład

Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu niezakończonego, w sytuacji gdy materiały wydawane są partiami

I. Założenia:

1. Jednostka produkcyjna zajmuje się produkcją szafek na obuwie. Na koniec okresu koszt całej produkcji wyniósł: 81.830 zł. Materiały wydawane są partiami.

2. W tym okresie jednostka wyprodukowała:

a) 400 szt. gotowych szafek oraz

b) 150 szt. niezakończonych, których stopień przerobu wynosił: 60% (na początku okresu produkcja w toku nie wystąpiła).

II. Obliczenia:

1. Przeliczenie produkcji niezakończonej na produkty gotowe: 150 szt. × 60% = 90 szt.

2. Produkcja po przeliczeniu na produkty gotowe: 400 szt. + 90 szt. = 490 szt.

3. Koszt jednostkowy szafki: 81.830 zł : 490 szt. = 167 zł/szt.

4. Ustalenie kosztu wytworzenia produktu niezakończonego:

a) koszt wytworzenia produktu gotowego: 167 zł/szt.,

b) stopień przerobu produktu niezakończonego: 60%,

c) koszt wytworzenia produktu niezakończonego: 167 zł/szt. × 60% = 100,20 zł/szt.

5. Sprawdzenie poprawności kalkulacji:

a) produkty gotowe: 400 szt. × 167 zł/szt. = 66.800 zł,

b) produkty niezakończone: 150 szt. × 100,20 zł/szt. = 15.030 zł,

c) razem: 81.830 zł.

Przykład

Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu niezakończonego,
w sytuacji gdy materiały wydawane są w całości w chwili rozpoczęcia produkcji

I. Założenia:

1. Jednostka produkcyjna poniosła w danym okresie koszty w wysokości: 76.860 zł, w tym:

a) materiały bezpośrednie: 39.240 zł,

b) płace bezpośrednie wraz ze składkami ZUS obciążającymi pracodawcę: 30.780 zł,

c) koszty wydziałowe: 6.840 zł.

2. W ciągu tego okresu jednostka wytworzyła 162 szt. wyrobu gotowego i 18 szt. produkcji w toku przerobionej w 50%. Na początku okresu produkcja w toku nie wystąpiła. Materiały wydawane są w całości w chwili rozpoczęcia produkcji. Jednostka wytwarza jeden rodzaj wyrobu.

II. Obliczenia:

1. Przeliczenie produkcji niezakończonej na produkty gotowe: 18 szt. × 50% = 9 szt.

2. Produkcja po przeliczeniu na produkty gotowe: 162 szt. + 9 szt. = 171 szt.

3. Przeprowadzenie kalkulacji:

a) materiałów bezpośrednich dla wyrobów gotowych i produkcji w toku - do podziału kosztów zużycia materiałów jednostka przyjęła zarówno wyroby zakończone, jak i niezakończone (tzn.: 162 szt. + 18 szt. = 180 szt.): 39.240 zł : 180 szt. = 218 zł/szt.,

b) pozostałych kosztów dla wyrobów gotowych: 37.620 zł : 171 szt. = 220 zł/szt.,

c) pozostałych kosztów dla produkcji w toku:

na jeden wyrób gotowy przypada 220 zł pozostałych kosztów,

stopień przerobu produktu niezakończonego: 50%,

na jeden produkt niedokończony przypada: 220 zł/szt. × 50% = 110 zł/szt. pozostałych kosztów.

4. Zestawienie wyników kalkulacji:

Pozycje kalkulacyjne	Koszt jednostkowy w przekroju pozycji kalkulacyjnych
Pozycje kalkulacyjne	Wyrobów gotowych	Produkcji w toku
Materiały bezpośrednie	218 zł	218 zł
Pozostałe koszty (wynagrodzenia wraz ze składkami ZUS, koszty wydziałowe)	220 zł	110 zł
Razem	438 zł	328 zł

5. Koszt jednostkowy wyrobu gotowego wynosi: 438 zł/szt., a koszt jednostkowy produkcji w toku: 328 zł/szt.

6. Sprawdzenie poprawności kalkulacji:

a) wyrób gotowy: 162 szt. × 438 zł/szt. = 70.956 zł,

b) produkcja w toku: 18 szt. × 328 zł/szt. = 5.904 zł,

c) razem: 76.860 zł.