Jak zaksięgować roczną opłatę za wieczyste użytkowanie gruntu?

Jednostka posiada od 2016 r. grunt w użytkowaniu wieczystym, który wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej. Do końca marca 2017 r. ma obowiązek uiścić z tego tytułu roczną opłatę za 2017 r. W jaki sposób opłatę tę zaewidencjonować w księgach rachunkowych?

Wieczysty użytkownik zobligowany jest przez czas trwania swego prawa uiszczać opłatę roczną. Obowiązek ten wynika z art. 238 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). Termin zapłaty oraz wysokości opłaty rocznej uregulowane zostały w ustawie o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147 ze zm.). Na mocy art. 71 ust. 4 tej ustawy, opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Przy czym opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego.

Gdy w ocenie jednostki wartość rocznej opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu nie jest istotna, wówczas można ją zarachować w koszty jednorazowo.

Opłaty roczne z tytułu wieczystego użytkowania gruntu są w ewidencji księgowej odnoszone w ciężar kosztów działalności operacyjnej. W sytuacji gdy prawo użytkowania wieczystego gruntu zostało ustanowione po 1 maja 2004 r., wówczas czynność ta podlega opodatkowaniu VAT. Otrzymaną z tego tytułu fakturę wieczysty użytkownik może wprowadzić do ksiąg rachunkowych zapisami:

a) wartość brutto faktury:

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Gmina),

b) VAT naliczony podlegający odliczeniu

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) zarachowanie opłaty do kosztów działalności operacyjnej

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Podatki i opłaty) lub konto zespołu 5,

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Trzeba zaznaczyć, że skoro opłata roczna z tytułu wieczystego użytkowania gruntu dotyczy całego roku, to może być rozliczana w czasie za pośrednictwem czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 39 ust. 1 ustawy o rachunkowości). W takiej sytuacji wartość opłaty - po jej uprzednim zaksięgowaniu na koncie kosztowym w zespole 4 - jest ujmowana na koncie 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów", skąd podlega rozliczeniu do właściwego miesiąca (przykład). Gdy jednostka ujmuje koszty rozliczane w czasie bezpośrednio na koncie 64-0 bez uprzedniej ich ewidencji w zespole 4, to przyporządkowując opłatę do danego miesiąca, ujmie ją na koncie 40 (oraz przy pełnym rachunku kosztów także w zespole 5). Wybrany sposób rozliczeń powinien wynikać z zasad (polityki) rachunkowości jednostki.

Przykład

Założenia

Jednostka posiada w użytkowaniu wieczystym grunt przeznaczony na działalność administracyjną. Z otrzymanej w marcu 2017 r. od gminy faktury wynika, że roczna opłata za 2017 r. (płatna do końca marca 2017 r.) wyniosła brutto 14.760 zł (w tym VAT podlegający odliczeniu 2.760 zł).
W ocenie jednostki jest to kwota istotna, więc zgodnie z polityką rachunkowości będzie ją rozliczać w czasie.
Ewidencja kosztów prowadzona jest w zespole 4 i 5.

Dekretacja

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. Faktura z tytułu opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie gruntu (zapis w marcu 2017 r.):
a) zobowiązanie ogółem	14.760 zł		22
b) VAT naliczony podlegający odliczeniu	2.760 zł	22-2
c) wartość netto opłaty	12.000 zł	30
d) zarachowanie opłaty w koszty	12.000 zł	40	30
e) odniesienie opłaty do rozliczenia w czasie	12.000 zł	64-0	49
2. PK - odniesienie w marcu 2017 r. do kosztów opłaty rocznej za styczeń-marzec br.: (12.000 zł : 12 m-cy) × 3 m-ce =	3.000 zł	55	64-0