W którym momencie ująć podatek od nieruchomości jako koszt w księgach rachunkowych?

Jednostki prowadzące księgi rachunkowe i sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z ustawą o rachunkowości mają obowiązek stosowania nadrzędnych zasad rachunkowości określonych tą ustawą. W myśl obowiązującej w rachunkowości zasady memoriału w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty.

Podatek od nieruchomości powinien zostać ujęty na odpowiednim koncie kosztów działalności operacyjnej i w konsekwencji zmniejszyć wynik finansowy roku, którego dotyczy. Nie ma przy tym znaczenia termin zapłaty tego podatku.

Ponadto przy ewidencji podatku od nieruchomości uwzględnia się także zasadę współmierności określoną w art. 6 ust. 2 ustawy o rachunkowości, na mocy której dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego (najczęściej miesiąca) powinny zostać zaliczone koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. W odniesieniu do kosztów, które dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych, jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, uwzględniając art. 39 ustawy o rachunkowości.

Zwracamy uwagę, iż jednostki - na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości - mogą stosować uproszczenia w przyjętej przez siebie polityce rachunkowości pod warunkiem, że nie zniekształcają one jasnego i rzetelnego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wyniku finansowego.

Jeżeli koszt podatku od nieruchomości zdaniem jednostki w istotny sposób wpłynie na wynik finansowy bieżącego okresu sprawozdawczego (miesiąca), wskazane jest dokonać - na podstawie art. 39 ustawy o rachunkowości - czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów. W związku z tym w styczniu 2012 r. odnosi się kwotę podatku od nieruchomości za cały 2012 r. na konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów", a następnie odpisuje w koszty stosownie do upływu czasu część dotyczącą danego okresu sprawozdawczego (miesiąca), tj. 1/12 kwoty tego podatku.

W jednostkach prowadzących ewidencję na kontach zespołu 4 lub 4 i 5, które podatek od nieruchomości rozliczają w czasie, zapisy mogą przebiegać następująco:

1) wartość podatku od nieruchomości w kwocie za cały rok:

- Wn konto 40-3 "Podatki i opłaty",
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Podatek od nieruchomości),

2) przeniesienie kosztów do rozliczenia w czasie w kwocie za cały rok:

- Wn konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów",
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów",

3) odpis 1/12 kwoty przypadającej na dany okres sprawozdawczy (miesiąc):

a) jeżeli prowadzi się wyłącznie konta zespołu 4:

- Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",
- Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów",

b) jeżeli prowadzi się konta zespołu 4 i 5:

- Wn konto zespołu 5,
- Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

W jednostkach prowadzących ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 5, zapisy w księgach mogą przebiegać następująco:

1) pełna kwota podatku od nieruchomości:

- Wn konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów",
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Podatek od nieruchomości),

2) odpis 1/12 kwoty:

- Wn konto zespołu 5,
- Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

W sytuacji gdy koszt podatku od nieruchomości nie wpłynie istotnie na wynik finansowy bieżącego okresu sprawozdawczego (miesiąca), jednostka może zaksięgować jego wartość (za cały rok) jednorazowo w koszty bieżącej działalności operacyjnej już w styczniu 2012 r. Odbędzie się to zapisem:

- Wn konto 40-3 "Podatki i opłaty" lub konto zespołu 5,
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Podatek od nieruchomości).

Natomiast wpłatę raty podatku od nieruchomości, niezależnie od sposobu jego ujęcia w księgach rachunkowych, ujmuje się zapisem:

- Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Podatek od nieruchomości),
- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Dodajmy, iż dla celów podatkowych podatek od nieruchomości jest kosztem pośrednim. Zatem zaliczenie jego wartości do kosztów podatkowych zależy od sposobu ujęcia go w księgach rachunkowych.

Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są bowiem potrącalne w dacie ich poniesienia, czyli w dniu, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano). Tak stanowi art. 15 ust. 4d i 4e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).

Jeżeli dla celów bilansowych podatek od nieruchomości za rok 2012 będzie rozliczany w czasie za pośrednictwem konta 64, a w koszty na konto zespołu 4 lub 5 zostanie zaksięgowany w wysokości 1/12 w każdym miesiącu roku 2012, to analogicznie do kosztów podatkowych zostanie odniesiona 1/12 kwoty podatku w danym miesiącu. W sytuacji natomiast, gdy jednostka zaksięguje wartość podatku od nieruchomości (za cały rok) jednorazowo w koszty bieżącej działalności operacyjnej (na konto zespołu 4 lub 5) już w styczniu 2012 r., to dla celów podatkowych zaliczy go w koszty również w pełnej wysokości w styczniu 2012 r.