Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 25 (744) z dnia 1.09.2011

Kiedy rozliczenia międzyokresowe kosztów wpływają na zmianę stanu produktów?

Wykupiłam polisę ubezpieczeniową na okres od 1 września 2011 r. do 31 sierpnia 2012 r. Koszt tej polisy będę rozliczać w czasie na koncie 64. Czy saldo tego konta wpłynie na zmianę stanu produktów? Ewidencjonuję koszty na kontach zespołu 4 i 5.

Rozliczanie kosztów ubezpieczenia w czasie

Wydatki związane z wykupieniem polisy ubezpieczeniowej zaliczane są w księgach rachunkowych do kosztów działalności operacyjnej jednostki i są odnoszone na konto 40-9 "Pozostałe koszty rodzajowe".

Jeśli koszty ubezpieczenia dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych, np. polisa ubezpieczeniowa dotyczy roku 2011 i 2012, wówczas zalicza się je do czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, stosownie do art. 39 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

W takiej sytuacji koszt polisy ubezpieczeniowej ujmuje się w ewidencji księgowej na koncie 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" - w wartości wykupionej polisy. Z art. 39 ust. 3 ustawy o rachunkowości wynika, iż odpisy czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności.

Jednostka koszt ubezpieczenia może rozliczać w okresach miesięcznych, dzieląc wydatek na ilość miesięcy, na jaką polisa została zawarta, a następnie odnosić w każdym miesiącu taką samą wartość w koszty. Jeśli jednostka uzna, że koszt ubezpieczenia nie jest istotny z punktu widzenia rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz jej wyniku finansowego, wówczas z chwilą poniesienia ujmie w kosztach kwotę dotyczącą bieżącego roku obrotowego, natomiast koszt dotyczący roku 2012 ujmie jednorazowo w styczniu 2012 r.

W świetle ustaw podatkowych koszt ubezpieczenia - jako koszt pośrednio związany z osiąganym przychodem - uznawany jest za koszt uzyskania przychodów z chwilą ujęcia go w księgach rachunkowych (por. art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o PDOP). A zatem koszt polisy ubezpieczeniowej jednostka zaliczy do kosztów uzyskania przychodów pod datą zaksięgowania go w księgach rachunkowych, tj. w okresach miesięcznych, jeśli koszt ubezpieczenia jest kwotą istotną, lub jednorazowo pod datą polisy część dotyczącą 2011 r. i w styczniu 2012 r. część dotyczącą 2012 r.

Zmiana stanu produktów

Jeśli jednostka zawarła polisę ubezpieczeniową dotyczącą dwóch lat obrotowych, wówczas na dzień 31 grudnia 2011 r. na koncie 64 pozostanie saldo, określające jaka wartość kosztu ubezpieczenia została do rozliczenia w 2012 r. Jeżeli wcześniej koszt całej polisy był zaksięgowany w koszty rodzajowe, to oczywiście wpływa on na zmianę stanu produktów, bowiem koszty pozostałe na saldzie konta 64 nie przeszły na konta zesp. 5, a zatem nie wejdą na konto 49 "Rozliczenie kosztów". Jeśli nie były ujęte na konto zesp. 4, wówczas nie bierze się ich pod uwagę. Przy ustalaniu zmiany stanu produktów bierze się pod uwagę salda początkowe i końcowe następujących kont:

• 60 "Produkty gotowe",

• 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów",

• 63 "Produkcja w toku" (lub stan z kont zespołu 5 - gdy produkcja w toku nie jest przenoszona na konto zespołu 6),

• 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Zwiększenie stanu produktów oznacza, że więcej kosztów aktywowano w zapasach, czyli powoduje to, że wynik finansowy jest wyższy. Natomiast zmniejszenie stanu produktów oznacza, że jednostka w danym okresie sprzedała więcej niż wyprodukowała i tym samym część kosztów aktywowanych w zapasach okresu poprzedniego została przeniesiona na koszt wytworzenia sprzedanych produktów okresu bieżącego.

Zwiększenie zmiany stanu produktów ewidencjonuje się następująco: Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów" i Ma konto 86 "Wynik finansowy", natomiast zmniejszenie stanu produktów księguje się zapisem odwrotnym: Wn konto 86 i Ma konto 49.

Szerzej na temat funkcjonowania zamkniętego kręgu kosztów pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 17 z 10 czerwca 2011 r. w artykule pt. "Zasady rozliczania kosztów produkcji i ustalania wyniku finansowego w jednostkach produkcyjnych".
 

Dekretacja:
 

Księgowania:

Jednostka sporządza rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym. Na koniec roku przeksięguje koszty rodzajowe z konta 40-9 na konto 86 "Wynik finansowy" w kwocie 1.860 zł (Wn konto 86 i Ma konto 40-9).

Jednocześnie przeksięguje koszty z konta 55 na konto 49 w wysokości 620 zł, na koncie 49 pozostanie saldo Ct w wysokości 1.240 zł obrazujące zwiększenie stanu produktów, które następnie przenosi się na konto 86 (Wn konto 49 i Ma konto 86).

Ustalenia zmiany stanu produktów można dokonać również na podstawie salda początkowego i końcowego konta 64:
 

Zmianę stanu produktów w kwocie 1.240 zł jednostka wykaże w rachunku zysków i strat sporządzanym w wariancie porównawczym w poz. A.II. "Zmiana stanu produktów" jako zwiększenie (wartość dodatnia). Jednocześnie koszt ubezpieczenia w wysokości 1.860 zł zostanie ujęty w pozycji B.VII. "Pozostałe koszty rodzajowe". Zmiana stanu produktów sprowadzi wartość ubezpieczenia do rzeczywiście poniesionego z tego tytułu w 2011 r. kosztu, tj. do kwoty 620 zł.

Saldo Dt konta 64 w wysokości 1.240 zł prezentuje koszt ubezpieczenia dotyczący 2012 r. (od stycznia do sierpnia). Saldo to jednostka przedstawi w aktywach bilansu w pozycji B.IV. "Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe". Kwota ta zostanie w księgach rachunkowych odpisana w całości w koszty w styczniu 2012 r., zapisem: Wn konto 55 i Ma konto 64. Również w styczniu 2012 r. kwota 1.240 zł zostanie uznana za koszt uzyskania przychodów.