Jakie wielkości uwzględniać ustalając obowiązek badania sprawozdania finansowego?

W naszej jednostce obowiązek badania sprawozdania finansowego określamy na podstawie art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Jak ustalić wartości porównywane z limitami wskazanymi w tym przepisie?

W myśl art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, obowiązek badania rocznego sprawozdania finansowego za dany rok przez biegłego rewidenta wystąpi, gdy jednostka kontynuuje działalność i w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, spełniła co najmniej dwa z następujących warunków:

a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,

b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,

c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro.

Wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na te dni bilansowe.

Ustalenia średniorocznego zatrudnienia można dokonać na podstawie np.:

przepisów o ZFŚS, tj. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2009 r. nr 43, poz. 349),
przepisów o PFRON, tj. art. 21 ust. 5 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.),
metod obowiązujących przy sporządzaniu sprawozdań z zakresu zatrudnienia i wynagrodzeń dla potrzeb statystyki publicznej - wykorzystując objaśnienia do formularza Z-06 "Sprawozdanie o pracujących, wynagrodzeniach i czasie pracy".

Niezależnie od przyjętej zasady obliczania średniorocznego zatrudnienia, jeśli zatrudnienie to nie będzie liczbą całkowitą, to jego wysokości nie należy zaokrąglać.

Każda jednostka powinna określić zasady ustalania średniorocznego zatrudnienia we własnym zakresie i stosować je w sposób ciągły.

Suma aktywów to suma bilansowa, a więc wielkość wynikająca z pozycji "Aktywa razem" lub "Pasywa razem" bilansu za dany rok.

Jeśli zaś chodzi o przychody, pod uwagę bierze się przychody netto ze sprzedaży towarów, wyrobów, robót i usług oraz z operacji finansowych, bez uwzględniania przychodów ze sprzedaży materiałów, pozostałych przychodów operacyjnych oraz zysków nadzwyczajnych. Określając przychody z operacji finansowych, należy uwzględnić art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Przepis ten stanowi, że ustalając wynik z operacji finansowych bierze się pod uwagę przychody w szczególności z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji innych niż wymienione w art. 28 ust. 1 pkt 1a ustawy o rachunkowości (tj. innych niż nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji), a także nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi. Słuszność przyjęcia definicji z tego przepisu do określania przychodów branych pod uwagę przy ustalaniu obowiązku badania rocznego sprawozdania finansowego potwierdziło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z dnia 19 października 2012 r. na pytanie naszego Wydawnictwa (patrz ramka).

Zatem za przychody, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, można przyjąć wielkości wykazane w rachunku zysków i strat:

w pozycji A (w wariancie kalkulacyjnym) lub w pozycji A.I i A.IV (w wariancie porównawczym) - po wyłączeniu przychodów netto ze sprzedaży materiałów oraz
w pozycji J (wariantu kalkulacyjnego) i G (wariantu porównawczego).

"Przy określaniu obowiązku badania sprawozdania finansowego pozostałych jednostek, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy (…) o rachunkowości (…) brane są pod uwagę trzy wielkości osiągnięte w roku obrotowym poprzedzającym rok, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, tj. średnioroczne zatrudnienie, suma aktywów oraz przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych. Przy ustalaniu przychodów netto z operacji finansowych, w przypadku różnic kursowych oraz sprzedaży inwestycji innych niż inwestycji w nieruchomości i prawa »netto« oznacza nadwyżkę dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi oraz zysk ze zbycia tych inwestycji".

Odpowiedź Ministerstwa Finansów z dnia 19 października 2012 r. na pytanie naszego Wydawnictwa