Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 4 (316) z dnia 20.02.2012

Ewidencja i rozliczanie kosztów wyłącznie w układzie rodzajowym

Jesteśmy firmą produkcyjną. Od 2012 r. prowadzimy księgi rachunkowe. W ZPK przyjęliśmy, iż koszty ujmujemy tylko na kontach zespołu 4. Jak będą przebiegały księgowania w trakcie roku obrotowego?
 

Ewidencji na kontach zespołu 4 dokonuje się na bieżąco, na podstawie dowodów dokumentujących poniesienie kosztów, zapisem:
 

Konta kosztów według rodzajów wykazują w ciągu roku obrotowego saldo Wn, wyrażające wysokość kosztów poniesionych przez jednostkę. Koszty te przenosi się na dzień bilansowy na wynik finansowy, zapisem:
 

Jednostki stosujące ewidencję księgową kosztów działalności operacyjnej wyłącznie według układu rodzajowego sporządzają rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym. Przy tym sposobie ewidencji kosztów konieczna jest także korekta wyniku finansowego o zmianę stanu na koniec roku w stosunku do stanu na początek roku produktów, produkcji niezakończonej (w toku) i rozliczeń międzyokresowych kosztów.

W wariancie porównawczym sumie przychodów ze sprzedaży produktów skorygowanych o przyrost (+) lub zmniejszenie (-) stanu zapasów produkcji gotowej i niezakończonej oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów, jak też zwiększonych o koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby przeciwstawiana jest suma kosztów według rodzajów działalności operacyjnej. Niezbędne jest w tym przypadku stosowanie konta 49 "Rozliczenie kosztów", które służy do:

• ujęcia wartości produktów gotowych i produkcji w toku, ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego (Wn konto 60, Ma konto 49),

• ujęcia kosztów rodzajowych podlegających rozliczeniu w czasie, gdy dotyczą następnych okresów sprawozdawczych i rozwiązania rezerw na koszty utworzonych w poprzednich okresach (Wn konto 64, Ma konto 49),

• ujęcia w księgach rat kosztów (obciążających koszty okresu sprawozdawczego) poniesionych w poprzednich okresach i utworzenia rezerwy na koszty (Wn konto 49, Ma konto 64).

Na dzień bilansowy saldo konta 49 (kredytowe lub debetowe) przenosi się na wynik finansowy. W konsekwencji tego księgowania poziom kosztów rodzajowych przeniesionych na konto 86 "Wynik finansowy" z kont zespołu 4 zostaje skorygowany do wysokości odnoszącej się do danego roku obrotowego.

Schemat 1

Ewidencja i rozliczanie kosztów na kontach zespołu 4

Objaśnienia do schematu 1:

1. Poniesione koszty proste, które nie podlegają rozliczeniu w czasie.

2. Poniesione koszty proste, które podlegają rozliczeniu w czasie.

3. Rata kosztów rozliczanych w czasie, która obciąża bieżący okres sprawozdawczy.

4. Wartość produktów gotowych ustalona na koniec okresu sprawozdawczego.

5. Księgowanie na dzień bilansowy:

1) przeksięgowanie kosztów według rodzaju na wynik finansowy,

2) przeksięgowanie zmiany stanu produktów, jako salda konta 49:

a) zmniejszenie stanu produktów (zmniejszenie wyniku finansowego) - saldo Wn,

b) zwiększenie stanu produktów (zwiększenie wyniku finansowego) - saldo Ma.

 

 

Koszty ujęte na kontach zespołu 4, które nie służą osiągnięciu przychodu wykazywane są w wierszu "Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki" wersji porównawczej rachunku zysków i strat. Wskazane jest ujmować je w ciągu roku za pośrednictwem konta 79-0 "Obroty wewnętrzne". W sytuacji gdy koszty ujmuje się wyłącznie na kontach zespołu 4 nie stosuje się konta 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych".

Schemat 2

Ewidencja operacji z zastosowaniem konta 79-0 "Obroty wewnętrzne"

Objaśnienia do schematu 2:

1. Koszt wytworzenia wyrobów gotowych, przekazanych jako towary do własnego sklepu.

2. Koszt wytworzenia wyrobów gotowych, przyjętych jako środki trwałe.

3. Koszt świadczeń na rzecz budowy (ulepszenia) środka trwałego.

4. Koszt wytworzenia zaniechanej produkcji.

5. Darowizny wyrobów i inne nieodpłatne przekazania.

6. Przeksięgowanie salda konta 79-0 na dzień bilansowy.