Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 15 (734) z dnia 20.05.2011

Zmiany w ustawie o rachunkowości

Sejm uchwalił w dniu 15 kwietnia 2011 r. ustawę o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw. Oprócz zmian w ustawie o rachunkowości zostały dokonane między innymi także zmiany w ustawie - Kodeks spółek handlowych, w ustawach o podatku dochodowym oraz w przepisach o VAT (dotyczy ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym).

Dnia 29 kwietnia br. Prezydent RP podpisał tę nowelizację, jednak na dzień oddania tego numeru Biuletynu Informacyjnego do druku nie została ona jeszcze opublikowana w Dz. U.

Celem wprowadzenia zmian w ustawie o rachunkowości i Kodeksie spółek handlowych jest poprawa sytuacji przedsiębiorcy w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przez eliminację zbędnych obowiązków. Natomiast w ustawach podatkowych zmiany dotyczą definicji samochodu osobowego. Z kolei w przepisach o VAT doprecyzowano regulacje związane z wykorzystywaniem samochodów osobowych i niektórych innych pojazdów samochodowych na cele inne niż związane z przedsiębiorstwem.

Szczegółowo o wprowadzonych zmianach piszemy poniżej. Zmiany te wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Nowelizacja przepisów ustawy o rachunkowości obejmuje:

1) art. 12 ust. 2 - dotyczący zamykania ksiąg rachunkowych,

2) art. 26 ust. 5 - dotyczący możliwości odstąpienia od przeprowadzenia inwentaryzacji.

W zakresie art. 12 dodano nowe ustępy 3b i 3c.

Zmiany w nowym ust. 3b wprowadzają możliwość niezamykania ksiąg rachunkowych za rok obrotowy, w którym działalność jednostki przez cały czas pozostawała zawieszona, chyba że jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych lub występują inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym. W praktyce oznacza to, że jednostka w sytuacji, gdy jej działalność pozostaje zawieszona przez cały rok obrotowy, może nie zamykać ksiąg rachunkowych (za ten rok).

Aby skorzystać z takiego przywileju, ustawa wprowadza jednak pewne obostrzenia, a mianowicie jednostka nie może w takim roku dokonywać żadnych operacji gospodarczych, przykładowo: odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, opłat za energię elektryczną, czynsz, gaz, wodę lub za prowadzenie rachunku bankowego czy przypisanie odsetek do środków na rachunku bankowym. Zwolnienie z obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych w okresie zawieszenia działalności jednostki (przypominamy - tylko jeżeli nie występują w tym okresie żadne operacje gospodarcze powodujące zdarzenia o charakterze majątkowym i finansowym) pociąga za sobą zwolnienie z obowiązków związanych z rachunkowością, takich jak: prowadzenie ksiąg rachunkowych, sporządzanie sprawozdania finansowego, jego badanie, składanie w sądzie rejestrowym oraz publikacja w Monitorze Polskim B, jak również sporządzanie i udostępnianie sprawozdania z działalności. Zwolnienie to dotyczy tylko pełnego roku obrotowego, w którym trwa stan zawieszenia. Wtedy sprawozdanie finansowe za rok obrotowy podjęcia działalności będzie obejmować również rok obrotowy zawieszenia działalności. W sytuacji jednak, gdy wystąpią zdarzenia o charakterze majątkowym lub finansowym, jednostka pozostaje zobowiązana do ujawnienia ich w księgach rachunkowych; wówczas jednostka nie może korzystać z omawianego zwolnienia zawartego w art. 12 ust. 3b ustawy o rachunkowości i wystąpi obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzenia sprawozdania finansowego.

Z kolei nowy ust. 3c w art. 12 zawiera ograniczenie polegające na tym, iż ww. przepisu ust. 3b nie stosuje się do emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się o dopuszczenie lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku. A zatem jednostki tzw. giełdowe nie będą mogły korzystać z ww. zwolnienia przy zamykaniu ksiąg rachunkowych. Oznacza to, iż nawet jeżeli działalność takiej jednostki była przez cały rok zawieszona i nie występowały żadne zdarzenia o charakterze majątkowym lub finansowym, to i tak musi ona zamknąć księgi rachunkowe oraz sporządzić sprawozdanie finansowe - według zasad ogólnych przewidzianych ustawą o rachunkowości.

W zakresie inwentaryzacji, zgodnie z nowym pkt 3 w art. 26 ust. 5, jednostka może odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji w przypadku zawieszenia działalności, jeżeli zgodnie z art. 12 ust. 3b nie zamyka ksiąg rachunkowych.