Ustalenie wartości rozchodu sprzedanej części składowej środka trwałego

W kwietniu 2015 r. spółka przyjęła do używania maszynę. Na jej wartość składała się również część składowa, którą w listopadzie 2016 r. odłączono od maszyny i sprzedano. Maszyna ta była amortyzowana od maja 2015 r. stawką 20% rocznie. Czy w związku z powyższym wartość początkowa tego środka trwałego ulegnie zmniejszeniu?

Jeżeli dochodzi do trwałego odłączenia od środka trwałego jego części składowej lub peryferyjnej, to wartość początkowa tego składnika majątku ulega zmniejszeniu.

Ustawa o rachunkowości nie reguluje zagadnień związanych z odłączeniem części składowych lub peryferyjnych od środków trwałych. Zasady te określone są w przepisach podatkowych. Jednostka może przyjąć w swojej polityce rachunkowości założenia o stosowaniu rozwiązań podatkowych w kwestiach dotyczących odłączenia od środków trwałych części składowych lub peryferyjnych.

Częścią składową rzeczy - na podstawie art. 47 § 2 K.c. - jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości, albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Częścią peryferyjną natomiast jest rzecz potrzebna do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostaje z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi (zob. art. 51 K.c.).

W świetle art. 16g ust. 16 updop i art. 22g ust. 20 updof, w razie trwałego odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej wartość początkową tego środka zmniejsza się, od następnego miesiąca po odłączeniu, o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tego środka trwałego.

Przyjmując, na zasadzie uproszczenia, dla celów bilansowych podatkowe zasady zmniejszenia wartości początkowej środka trwałego, w księgach rachunkowych operacja odłączenia części składowej może przebiegać następującym zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 01 "Środki trwałe".

Przykład

I. Założenia:

W kwietniu 2015 r. jednostka przyjęła do używania maszynę o wartości: 150.000 zł (w tym część składowa o wartości: 25.000 zł). Od maja 2015 r. maszyna była amortyzowana metodą liniową przy zastosowaniu rocznej stawki amortyzacyjnej w wysokości 20%. W listopadzie 2016 r. część składowa maszyny została na stałe odłączona i sprzedana. Dla uproszczenia pominięto ewidencję sprzedaży odłączonej części.

II. Ustalenie wartości początkowej maszyny po odłączeniu części składowej:

Suma odpisów amortyzacyjnych dokonanych od maja 2015 r. do listopada 2016 r.:
(150.000 zł × 20% : 12 m-cy) × 19 m-cy = 47.500 zł, w tym przypadająca na część składową: (25.000 zł × 20% : 12 m-cy) × 19 m-cy = 7.916,67 zł.
Różnica między ceną nabycia części składowej a przypadającą na nią sumą odpisów amortyzacyjnych: 25.000 zł - 7.916,67 zł = 17.083,33 zł.
Wartość początkowa maszyny po odłączeniu części składowej: 150.000 zł - 17.083,33 zł = 132.916,67 zł.

III. Dekretacja: