A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 11 (946) z dnia 10.04.2017

Wartość początkowa środków trwałych przy ujemnej wartości firmy

Spółka z o.o. nabyła przedsiębiorstwo osoby fizycznej. Cena jego nabycia była niższa niż wartość przejętych składników aktywów. W cenie nie uwzględniono przejętych długów. Z rozliczenia nabycia powstała ujemna wartość firmy. Czy możemy ustalić podatkową wartość początkową środków trwałych, które podlegałyby amortyzacji?

W przypadku niewystąpienia, przy nabyciu przedsiębiorstwa, dodatniej wartości firmy, sumę wartości początkowych środków trwałych stanowi różnica między ceną nabycia a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi.

Zgodnie z przepisami o podatku dochodowym (odpowiednio art. 16b ust. 2 pkt 2 ustawy o PDOP oraz art. 22b ust. 2 pkt 1 ustawy o PDOF), wartość firmy podlega amortyzacji niezależnie od przewidywanego okresu używania, o ile powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa m.in. w drodze kupna.

Mamy z nią do czynienia, gdy nabywca przedsiębiorstwa jest skłonny zapłacić więcej niż suma wartości rynkowej wszystkich przejętych składników majątkowych (art. 16g ust. 2 ustawy o PDOP).

Jeżeli jednak jest odwrotnie, czyli gdy cena nabycia jest niższa od wartości godziwej aktywów netto przedsiębiorstwa, powstaje tzw. ujemna wartość firmy. Jednak kategoria ta występuje jedynie w prawie bilansowym. Zgodnie z ustawą o rachunkowości, ujemną wartość firmy odpisuje się w pozostałe przychody operacyjne do wysokości, w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodny przyszłych strat i kosztów, ustalonych przez spółkę przejmującą na dzień połączenia. Odpis ten następuje w tym okresie sprawozdawczym, w którym straty i koszty wpływają na wynik finansowy.

Przepisy o podatku dochodowym w ogóle nie używają terminu ujemnej wartości firmy. W sposób niebezpośredni przepisy podatkowe odnoszą się do możliwości jej wystąpienia w art. 16g ust. 10 ustawy o PDOP (oraz odpowiednio art. 22g ust. 14 ustawy o PDOF), to jest w przepisie określającym sposób ustalenia wartości początkowych przejętych w ramach przedsiębiorstwa środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych. W myśl tych przepisów, łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi:

1) suma ich wartości rynkowej - w przypadku wystąpienia dodatniej wartości firmy,

2) różnica między ceną nabycia a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi - w przypadku niewystąpienia dodatniej wartości firmy.

W celu właściwego rozumienia tego przepisu należy uwzględnić art. 4a pkt 2 ustawy o PDOP (oraz art. 5a pkt 2 ustawy o PDOF), zawierający definicję pojęcia "składniki majątkowe". W myśl tego przepisu należy przez nie rozumieć aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości, pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia.

Uwzględniając powyższe informacje, w celu ustalenia wartości początkowych środków trwałych nabytych wraz z przedsiębiorstwem, można posłużyć się następującym wzorem:

W = C - (M - Z) = C - M + Z

gdzie poszczególne litery oznaczają:

W - łączną wartość nabytych środków trwałych,

C - cenę nabycia przedsiębiorstwa,

M - wartość składników majątkowych niebędących środkami trwałymi oraz wartościami niematerialnymi i prawnymi,

Z - wartość przejętych zobowiązań (jeżeli nie zostały one uwzględnione w cenie nabycia przedsiębiorstwa).

Przykład

Spółka z o.o. nabyła za kwotę 566.000 zł przedsiębiorstwo, w skład którego weszły składniki majątkowe (należności i zapasy) o wartości 995.000 zł, środki trwałe oraz zobowiązania na kwotę 1.731.000 zł. Wartości zobowiązań nie uwzględniono w cenie nabycia przedsiębiorstwa.

Ustalając łączną wartość początkową środków trwałych dokonano następujących obliczeń:

C = 566.000 zł; M = 995.000 zł; Z = 1.731.000 zł

Zatem korzystając ze wzoru, W = C - M + Z, ustalono:

W = 566.000 zł - 995.000 zł + 1.731.000 zł = 1.302.000 zł.

Łączna wartość początkowa środków trwałych wyniesie 1.302.000 zł. Wartość tę należy podzielić na poszczególne środki trwałe, wykorzystując np. proporcję wynikającą z wyceny rynkowej poszczególnych środków trwałych.