Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 7 (415) z dnia 1.04.2016

Odpady poprodukcyjne powstające w jednostce handlowo-usługowej

Spółka prowadząca sprzedaż towarów z metali nieżelaznych oraz skup złomu planuje udostępnić nabywcom nową usługę, tj. cięcie laserowe towarów. Ewidencję kosztów spółka prowadzi na kontach zespołu 4. Z oferowanej do sprzedaży taśmy lub blachy na indywidualne zamówienie będą wycinane różne rozmiary blaszek. Cena sprzedaży będzie obejmować cenę blachy pomniejszoną o odpady (klasyfikowane jako złom) oraz cenę za usługę. Odpady będą wprowadzane do magazynu złomu, a następnie sprzedawane jako złom. Jak opisane zdarzenie ująć w księgach oraz jak wycenić odpady przyjęte do magazynu?

1. Przyjęcie odpadów poprodukcyjnych do magazynu towarów

Odpady poprodukcyjne, jako rzeczowe składniki aktywów obrotowych, na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, podlegają wycenie według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ich kosztu wytworzenia, to wyceny tych odpadów można dokonać po cenie możliwej do uzyskania na danym rynku (tj. ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu).

Sposób ujęcia tej operacji w księgach rachunkowych jest uzależniony od przyjętych w jednostce zasad ewidencji kosztów działalności operacyjnej oraz wariantu rachunku zysków i strat sporządzonego przez jednostkę.

W przypadku jednostki, która prowadzi ewidencję kosztów w układzie rodzajowym (zespół 4), wartość przyjętych do magazynu odpadów powstałych podczas wykonywania usługi (tutaj: cięcia laserowego) księguje się zapisem:

W tym przypadku konto 79-0 dostarcza danych liczbowych o kosztach działalności operacyjnej, które nie wpływają na wynik finansowy jednostki, a korygują wielkość poniesionych kosztów według rodzajów, do części stanowiącej koszty osiągnięcia przychodów. W ciągu roku obrotowego konto 79-0 może wykazywać tylko saldo kredytowe (Ma), które na dzień bilansowy przenosi się na wynik finansowy. Co istotne, gdy ewidencję kosztów prowadzi się wyłącznie na kontach zespołu 4, stosuje się wyłącznie konto 79-0 bez konta 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych". Kwotę obrotów ujętą na koncie 79-0 wykazuje się w porównawczym rachunku zysków i strat jako koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki.

Przykład

I. Założenia:

Jednostka handlowo-usługowa "X" przekazała z magazynu 10 arkuszy blachy o wartości: 5.000 zł w celu pocięcia ich na mniejsze części według zamówienia nabywcy. W czasie wykonania usługi powstały odpady poprodukcyjne (złom) w ilości: 50 kg. Cena sprzedaży (netto) złomu wynosi: 3,80 zł/kg. Jednostka odpady poprodukcyjne przyjmuje do magazynu towarów i prowadzi ich ewidencję w cenach sprzedaży netto, koszty ewidencjonuje wyłącznie na kontach zespołu 4 oraz sporządza porównawczy rachunek zysków i strat według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Fragment rachunku zysków i strat sporządzonego według załącznika nr 1 (wariant porównawczy):

2. Sprzedaż odpadów poprodukcyjnych jako złomu

Należy przy tym pamiętać, iż w sytuacji sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, ustawodawca przewidział szczególne zasady rozliczania VAT należnego od tej czynności. Polegają one na przeniesieniu obowiązku rozliczenia VAT z tytułu dostawy takiego towaru ze sprzedawcy na nabywcę. Mechanizm ten ma zastosowanie w przypadku, gdy:

1) dokonującym dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT (tj. wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą w sposób ciągły dla celów zarobkowych), u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 (ze względu na wartość nieprzekraczającą kwoty 150.000 zł),

2) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

3) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 (przewidzianym dla towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT, od nabycia/importu/wytworzenia, których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego) lub art. 122 ustawy o VAT (zwolnienie przewidziane dla dostaw złota inwestycyjnego).

Dostawca potwierdza wówczas sprzedaż fakturą, w której nie wykazuje podatku należnego. Powinien natomiast zamieścić na niej - na podstawie art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT - dodatkową adnotację "odwrotne obciążenie". W pozostałych przypadkach sprzedający wystawia fakturę na ogólnych zasadach.

Przykład

I. Założenia:

Na podstawie danych z poprzedniego przykładu, przy założeniu że w tym samym roku jednostka sprzedała odpady poprodukcyjne jako złom. W fakturze sprzedaży z adnotacją "odwrotne obciążenie" wykazano wartość netto: 190 zł oraz wartość do zapłaty: 190 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Fragment rachunku zysków i strat sporządzonego według załącznika nr 1 (wariant porównawczy):