A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 36 (935) z dnia 20.12.2016

Umorzenie należności a rozwiązanie odpisu aktualizującego

Posiadamy kilka przeterminowanych należności objętych odpisem aktualizującym. Ponieważ szanse na ich odzyskanie są równe zeru, zastanawiamy się nad ich umorzeniem. Jak zaewidencjonować takie zdarzenie i jak je rozliczyć dla celów podatku dochodowego?

W księgach rachunkowych rozwiązanie odpisu aktualizującego następuje poprzez jego zmniejszenie - zapisem odwrotnym do jego utworzenia - w korespondencji z wyksięgowaniem należności, której on dotyczył.

Wartość netto umorzonej należności może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów (po spełnieniu określonych warunków).

Dla zachowania skuteczności umorzenia wierzytelności konieczne jest uzyskanie zgody dłużnika. Obowiązek uzyskania zgody wynika bezpośrednio z art. 508 K.c., w którym stwierdzono, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Przypomnijmy, że w księgach rachunkowych utworzenie odpisu aktualizującego przebiega zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne"
lub konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności".

Zgodnie z art. 35b ust. 3 ustawy o rachunkowości, należności umorzone (podobnie jak przedawnione lub nieściągalne) zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość, co przebiega zapisem:

- Wn konto 28,
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

Natomiast należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne, od których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych, co podlega księgowaniu:

- Wn konto 76-1 lub konto 75-1,
- Ma konto 20 lub konto 24.

Przykład

Jednostka w 2014 r. utworzyła 100% odpis aktualizujący należność w kwocie brutto: 61.500 zł. W 2016 r. cała należność została umorzona. Umorzenie zostało przyjęte przez dłużnika.

Dekretacja:

Opis operacji:	Kwota	Konto
Opis operacji:	Kwota	Wn	Ma
Rok 2014 1. Dokonanie odpisu aktualizującego wartość należności od dłużnika:	61.500 zł	76-1	28
Rok 2016 1. Umorzenie należności:	61.500 zł	28	20

Księgowania:

Rok 2014

Umorzenie należności a rozwiązanie odpisu aktualizującego

Rok 2016

Umorzenie należności a rozwiązanie odpisu aktualizującego

Umorzenie należności objętej wcześniej odpisem aktualizującym zaliczonym do kosztów uzyskania przychodów powoduje konieczność wykazania przychodu na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 7b ustawy o PDOF (odpowiednio art. 12 ust. 1 pkt 4d ustawy o PDOP) oraz jednocześnie uprawnia do wykazania kosztu uzyskania przychodu na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy o PDOF (odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy o PDOP) - oczywiście w wysokości należności, jaka była pierwotnie zaliczona do przychodów należnych (czyli w kwocie netto). Aby można było ująć w kosztach uzyskania przychodów wartość umorzonej należności, umorzenie musi być skuteczne (tj. musi nastąpić za zgodą dłużnika, na podstawie złożonego przez niego stosownego oświadczenia).

Natomiast jeżeli ww. odpisu aktualizującego nie zaliczono do kosztów uzyskania przychodów, to wskutek umorzenia należności objętej tym odpisem nie powstanie przychód, lecz jedynie koszt uzyskania przychodu.