Ewidencja przeceny wyrobów gotowych

Jesteśmy jednostką produkującą odzież. Dokonaliśmy przeceny wyrobów gotowych. W jaki sposób powinniśmy rozliczyć tę operację księgowo? Czy należy wyksięgować wyroby z magazynu w starej cenie na podstawie dokumentu Wz i przyjąć je w nowej cenie w oparciu o dowód Pz, czy może powinniśmy utworzyć odpis aktualizujący? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 1064963)

Zakładając, że wyroby gotowe są ewidencjonowane według rzeczywistego kosztu wytworzenia, ich przeceny dokonuje się w księgach rachunkowych poprzez utworzenie odpisu aktualizującego ich wartość. W żadnym przypadku nie wyksięgowuje się w starej cenie przecenionych składników z ewidencji bilansowej i nie wprowadza się ich w nowej cenie z powrotem do tej ewidencji.

Posiadane w magazynie produkty wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na ten dzień. Stanowi o tym art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047 ze zm.). Dokonując takiej wyceny, konieczne jest uwzględnienie utraty wartości użytkowej lub handlowej wyrobów gotowych spowodowanej np. ich uszkodzeniem, zniszczeniem, zepsuciem czy upływem sezonu. W tym celu tworzy się odpis aktualizujący ich wartość, którego zadaniem jest doprowadzenie ceny tych produktów do wysokości umożliwiającej ich sprzedaż. Wartość tego odpisu zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. Wynika to z art. 34 ust. 5 ustawy o rachunkowości. Operację utworzenia odpisu aktualizującego dotyczącego wyrobów gotowych, doprowadzającą ich wartość do możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto, można ująć w księgach rachunkowych zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 62-1 "Odchylenia z tytułu aktualizacji wartości produktów".

Istotne jest, że jeśli jednostka przygotowuje porównawczy rachunek zysków i strat, to zapis księgowy trzeba przeprowadzić w korespondencji z kontami obrotów wewnętrznych. Utworzenie odpisu aktualizującego wartość produktów powoduje bowiem wyjście kosztów z zamkniętego kręgu kosztów.

Figurujące na koncie 62-1 odpisy aktualizujące wartość zapasów produktów pozostają na tym koncie do momentu rozchodu zapasów z magazynu (np. z tytułu ich sprzedaży) lub ustania przyczyny, dla której utworzono odpis. W bilansie odpisy aktualizujące wartość wyrobów gotowych nie są wykazywane oddzielnie, lecz zmniejszają wartość tych składników figurującą na koncie 60 "Produkty gotowe i półprodukty".

W przypadku sprzedaży produktów w roku następnym, utworzone odpisy podlegają wyksięgowaniu - równolegle do operacji rozchodu tych składników z magazynu - zapisem:

- Wn konto 62-1 "Odchylenia z tytułu aktualizacji wartości produktów",

- Ma konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów".

Przykład

Założenia

W jednostce produkującej odzież stan zapasu produktów gotowych na dzień 31 grudnia 2016 r. według kosztu wytworzenia wynosił 45.000 zł (saldo Wn konta 60 "Produkty gotowe i półprodukty"), w tym:

a) 100 szt. garsonek po 200 zł/szt., tj. 20.000 zł,

b) 50 szt. garniturów po 500 zł/szt., tj. 25.000 zł.
Ustalono, że cena sprzedaży netto garsonki możliwa do uzyskania na dzień bilansowy wynosi 150 zł/szt. Utworzono w związku z tym odpis aktualizujący wartość garsonek na kwotę 5.000 zł, tj. 100 szt. × 50 zł/szt.
Ewidencja kosztów działalności operacyjnej prowadzona jest na kontach zespołu 4 i 5. Jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości.

Dekretacja

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. PK - dokonanie przeceny zapasu wyrobów gotowych na dzień bilansowy:
a) utworzenie odpisu aktualizującego	5.000 zł	79-1	62-1
b) obciążenie kosztów kwotą odpisu aktualizującego	5.000 zł	76-1	79-0

Księgowania

Jednostka przedstawi w bilansie sporządzanym na dzień 31 grudnia 2016 r. wartość wyrobów gotowych w kwocie 40.000 zł w aktywach w pozycji B.I.3 "Produkty gotowe", a w porównawczym rachunku zysków i strat wartość odpisu 5.000 zł w pozycji E.II "Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych".