Akredytywa dokumentowa w księgach rachunkowych

Kontrahent naszej firmy zobowiązał nas do uruchomienia akredytywy dokumentowej. Jak należy ująć w księgach rachunkowych takie zdarzenie oraz na jakim koncie zaksięgować koszty związane z akredytywą (opłaty, prowizje)?

Akredytywa polega na wyodrębnieniu przez bank, na wniosek nabywcy będącego klientem banku, określonych środków pieniężnych w celu uregulowania należności na rzecz wskazanego beneficjenta (sprzedawcy), w uzgodnionym terminie i po spełnieniu przez niego określonych warunków. Akredytywa służy firmom do zabezpieczania transakcji krajowych i zagranicznych związanych ze zwiększonym ryzykiem. Ryzyko to może dotyczyć zarówno opóźnienia lub braku zapłaty, jak i właściwej realizacji kontraktu czy jakości towarów i usług.

W myśl art. 85 ust. 1 ustawy Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1876), bank działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający akredytywę), może zobowiązać się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie. Jest to tzw. akredytywa dokumentowa.

Uruchamiając akredytywę, na specjalnie wyodrębnionym koncie bankowym nabywcy zabezpieczane są środki pieniężne, przeznaczone na konkretne wypłaty. Są one wypłacane za pośrednictwem bieżącego rachunku dłużnika.

Uruchomienie akredytywy w księgach rachunkowych firmy Czytelników może przebiegać zapisem:

- Wn konto 13-6 "Inne rachunki bankowe" (w analityce: Rachunek bankowy akredytywy),

- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Konto 13-6 "Inne rachunki bankowe" (w analityce: Rachunek bankowy akredytywy) wykazuje tylko saldo debetowe (Wn), które wskazuje na wartość środków zabezpieczonych akredytywą. Ewidencja księgowa rozliczenia akredytywy odbywa się na podstawie wyciągów bankowych.

Otwarcie akredytywy wiąże się z poniesieniem przez nabywcę kosztów, takich jak prowizje i opłaty. Koszty związane z uruchomieniem akredytywy Czytelnicy powinni ująć na koncie kosztów finansowych zapisem:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Zobowiązanie banku otwierającego akredytywę staje się wymagalne z chwilą przedstawienia przez beneficjenta dokumentów zgodnie z warunkami akredytywy (por. art. 85 ust. 3 ustawy Prawo bankowe). Uregulowanie zobowiązania z konta akredytywy na konto wierzyciela może przebiegać zapisem:

- Wn konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",

- Ma konto 13-6 "Inne rachunki bankowe" (w analityce: Rachunek bankowy akredytywy).

Przykład

Założenia

W celu zabezpieczenia ryzyka nieotrzymania zapłaty za transakcję handlową spółka X zobowiązała swojego kontrahenta - spółkę Y do uruchomienia akredytywy dokumentowej.
Zgodnie z zawartą umową akredytywy spółka Y:

a) przekazała środki pieniężne na wyodrębniony rachunek akredytywy w wysokości 129.150 zł,

b) poniosła koszty bankowe akredytywy w wysokości 500 zł.

Spółka Y otrzymała od spółki X fakturę zakupu o wartości brutto 129.150 zł (w tym VAT 24.150 zł), za którą zapłaciła z rachunku akredytywy.

Dekretacja

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. WB - uruchomienie wyodrębnionego rachunku akredytywy:	129.150 zł	13-6	13-0
2. WB - prowizja bankowa za uruchomienie akredytywy:	500 zł	75-1	13-0
3. Faktura otrzymana od dostawcy:
a) wartość netto faktury	105.000 zł	30
b) VAT naliczony	24.150 zł	22-2
c) wartość brutto zobowiązania	129.150 zł		21
4. WB - uregulowanie zobowiązania wobec dostawcy (beneficjenta) z rachunku akredytywy:	129.150 zł	21	13-6