Przeznaczenie kapitału zapasowego na wypłatę dywidendy

Jesteśmy spółką z o.o., w której zyski lat poprzednich zawsze odnoszone były na kapitał zapasowy. W której pozycji zestawienia zmian w kapitale własnym powinnam wykazać pomniejszenie kapitału zapasowego związanego z wypłatą zysku za lata poprzednie zgromadzonego na tym kapitale? W wyniku wypłaconych dywidend na koniec 2012 r. kapitał zapasowy został pomniejszony, pomimo iż zysk za 2011 r. w całości przeznaczono na jego powiększenie.

Na mocy art. 191 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.) - dalej zwanej K.s.h. - wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Uchwałę o podziale zysku lub pokryciu straty podejmuje się podczas obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki z o.o., które powinno się odbyć z reguły w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego (por. art. 231 K.s.h.). W trakcie obrad wspólnicy decydują, czy zysk podlegać będzie podziałowi i w jakiej części. Możliwe jest również pozostawienie całości albo części zysku w spółce i przekazanie go przykładowo na kapitał zapasowy. Jednocześnie z przepisów art. 191 § 2 oraz art. 192 K.s.h. wynika, że oprócz zysku za ostatni rok obrotowy, do podziału mogą być również przeznaczone niepodzielone zyski z lat ubiegłych, kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowego. Kwotę do podziału pomniejsza się przy tym o niepokryte straty, udziały własne oraz kwoty, które zgodnie z K.s.h. lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.

Przeznaczenie kapitału zapasowego, utworzonego z zysków lat ubiegłych, na wypłatę dywidendy - na podstawie stosownej uchwały podjętej przez zwyczajne zgromadzenie wspólników - może podlegać księgowaniu, zapisem:

Należy jednak pamiętać, że spółka z o.o. wypłacająca dywidendy osobom fizycznym oraz innym polskim spółkom kapitałowym jest obowiązana (na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 i art. 41 ust. 4 updof oraz art. 22 ust. 1 i art. 26 updop) pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% - jeśli dywidendy nie korzystają ze zwolnienia od podatku. Podatek ten ujmowany jest w księgach rachunkowych, zapisem: Wn konto 24, Ma konto 22.

Natomiast sama wypłata dywidendy (zysku zgromadzonego na kapitale zapasowym) na rachunki bankowe wspólników - w kwocie pomniejszonej o ewentualny zryczałtowany podatek dochodowy - ewidencjonowana jest zapisem:

Przykład

I. Założenia:

1. Na koniec 2011 r. kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosił według umowy spółki: 50.000 zł. Kapitał zapasowy wynosił natomiast: 18.000 zł, który w całości utworzony został z zysków lat poprzednich. Za 2011 r. spółka osiągnęła zysk netto w wysokości: 7.000 zł.

2. W 2012 r. wystąpiły następujące operacje mające wpływ na wielkość kapitału własnego:

a) zgromadzenie wspólników podjęło decyzję o przeznaczeniu zysku za rok 2011 na zwiększenie kapitału zapasowego,

b) zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o przeznaczeniu części kapitału zapasowego (w wysokości: 14.000 zł), utworzonego z zysków lat ubiegłych, na wypłatę dywidendy. Wspólnikom, będącym osobami fizycznymi, wypłacono dywidendę w kwocie pomniejszonej o zryczałtowany podatek w łącznej wysokości: 2.660 zł.

3. Za 2012 r. spółka osiągnęła zysk netto w kwocie: 5.000 zł. Według propozycji zarządu zysk ten ma zostać przekazany na zwiększenie kapitału zapasowego.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Podany w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości wzór tego zestawienia nie wymienia co prawda wprost zmniejszenia kapitału zapasowego z tego tytułu, jednak wzór ten ma charakter "otwarty". Oznacza to, że dla zwiększenia wartości poznawczej zestawienia i jego przydatności jednostka może uszczegółowić zakres tytułów zmian (zwiększeń, zmniejszeń) poszczególnych kapitałów.

Warto przy okazji zaznaczyć, iż wykazywane w zestawieniu dane liczbowe dotyczące stanów składników kapitału (funduszu) na początek okresu (BO) i na koniec okresu (BZ) powinny być zgodne z danymi ujętymi w pasywach bilansu w pozycji A. "Kapitał (fundusz) własny". Przy sporządzaniu obu wymienionych elementów składowych sprawozdania finansowego obowiązują bowiem identyczne kryteria klasyfikacji kapitałów (funduszy).

Przykład

I. Założenia:

Na podstawie danych z przykładu poprzedniego, przy założeniu, że kapitał własny spółki z o.o., wykazywany w bilansach sporządzanych na dzień 31 grudnia w latach 2010-2012 prezentował się następująco:

II. Prezentacja zmniejszeń kapitału zapasowego w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym:

Fragment zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym sporządzonego za 2012 r.