Wynagrodzenia wypłacone z tytułu umów zlecenia

Jak powinno wyglądać księgowanie kosztów wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia w przypadku, gdy od tej umowy odprowadzane są dobrowolnie składki na ubezpieczenia społeczne?

Składki na ubezpieczenie społeczne od umowy zlecenia

Jeśli umowę zlecenia zawarto z osobą będącą pracownikiem innego podmiotu (zlecenia nie wykonuje na rzecz własnego pracodawcy), która z tytułu stosunku pracy uzyskuje przychody podlegające oskładkowaniu w przeliczeniu na okres miesiąca w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia, to z umowy zlecenia osoba ta nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym może jednak do nich przystąpić dobrowolnie (na swój wniosek). W przypadku gdy osoba ta wystąpi z wnioskiem o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z umowy zlecenia, obowiązkowo podlegać będzie także ubezpieczeniu wypadkowemu. Na mocy bowiem art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.), zwanej dalej ustawą o sus, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (obowiązkowo lub dobrowolnie) z tytułu wykonywania umowy zlecenia.

W przeciwnym wypadku, tzn. gdy osoba, z którą jednostka zawarła umowę zlecenia, z umowy o pracę uzyskuje oskładkowany przychód niższy niż minimalne wynagrodzenie (w przeliczeniu na okres miesiąca), to z tytułu wykonywania umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a także ubezpieczeniu wypadkowemu (por. art. 9 ust. 1 i 1a oraz art. 12 ust. 1 ustawy o sus).

Zwracamy uwagę, iż umowa zlecenia jest traktowana tak jak umowa o pracę, a więc rodzi obowiązek ubezpieczeń społecznych wszystkich ryzyk, jeśli została zawarta z pracodawcą, z którym osoba ta pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz własnego pracodawcy (por. art. 8 ust. 2a ustawy o sus).

Składka na ubezpieczenie zdrowotne

Składka zdrowotna z tytułu umowy zlecenia jest obowiązkowa. W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (np. z umowy o pracę i z umowy zlecenia), składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Wynika to z treści art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).

Sposób opodatkowania wynagrodzenia z umowy zlecenia

Jeżeli kwota należności określona w umowie zlecenia zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł, to pobiera się podatek ryczałtowy w wysokości 18% przychodu. Tak wynika z art. 30 ust. 1 pkt 5a updof. Ryczałtowe opodatkowanie ma zastosowanie, gdy kwota należności jest wprost wskazana w umowie.

W sytuacji gdy nie ma zastosowania zryczałtowana forma opodatkowania wynagrodzenia z umowy zlecenia, płatnik (zleceniodawca) jest obowiązany pobrać zaliczkę na podatek dochodowy przy zastosowaniu 18% stawki podatkowej. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest przychód pomniejszony o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 updof oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne. Obliczoną w ten sposób zaliczkę na podatek zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej ze środków podatnika. Wysokość odliczanej składki na ubezpieczenie zdrowotne nie może przekroczyć 7,75% podstawy jej wymiaru.

Należy przy tym pamiętać, iż wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia mogą być przez jednostkę zaliczone do kosztów podatkowych dopiero w dacie wypłaty lub postawienia do dyspozycji zleceniobiorcy (por. art. 23 ust. 1 pkt 55 updof i art. 16 ust. 1 pkt 57 updop). Natomiast składki ZUS od tych umów w części finansowanej przez zleceniodawcę (płatnika) stają się kosztem podatkowym w dacie ich zapłaty do ZUS (art. 23 ust. 1 pkt 55a updof i art. 16 ust. 1 pkt 57a updop).

Podstawowym dokumentem służącym do ewidencji wynagrodzeń w księgach rachunkowych jest lista płac. Poza listą płac, która dotyczy pracowników etatowych, jednostka może sporządzać listy wypłat wynagrodzeń odnoszące się do umów cywilnoprawnych (w tym na przykład umów zleceń). Dodatkowo wynagrodzenia z tytułu umów cywilnoprawnych jednostka może również ujmować w księgach rachunkowych na podstawie umowy zlecenia, czy też otrzymanego rachunku za wykonane i przyjęte prace objęte umową.

W przypadku gdy po wykonaniu usług objętych umową jednostka nie otrzyma od zleceniobiorcy rachunku do umowy zlecenia, koszt wynagrodzeń powinna ująć w księgach rachunkowych zgodnie z zasadą memoriału, czyli w miesiącu którego dotyczą, na podstawie innych dostępnych dokumentów potwierdzających zawarcie i wykonanie umowy.

Rozliczenie zleceniodawcy ze zleceniobiorcą z tytułu należnego wynagrodzenia z umowy zlecenia można prowadzić na koncie 23-0 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń" (w analityce: Wynagrodzenia z umów cywilnoprawnych).

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. zawarła umowę zlecenia z osobą będącą pracownikiem innego podmiotu (umowa nie jest wykonywana na rzecz własnego pracodawcy). Osoba ta złożyła wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z umowy zlecenia, a tym samym podlega ona również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu. Ponadto ze zlecenia obowiązkowa jest składka zdrowotna.

2. Wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia określono kwotowo i wynosi brutto: 1.500 zł. Jednostka sporządza listy wypłat wynagrodzeń z tytułu umowy zlecenia.

3. Ewidencję kosztów działalności operacyjnej spółka prowadzi na kontach zespołu 4.

II. Obliczenie wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia do wypłaty:

III. Dekretacja:

IV. Księgowania: