Gazeta Podatkowa nr 55 (992) z dnia 11.07.2013

Przychody ze sprzedaży w ewidencji księgowej

Przez przychody rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego jednostki. Wynika to z art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy o rachunkowości. Natomiast w myśl definicji sprzedaży określonej w art. 2 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT, sprzedażą jest odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa.

Przychody osiągane w ramach podstawowej działalności operacyjnej każdej jednostki ujmuje się w księgach rachunkowych zgodnie z zasadą memoriału, określoną w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Wynika z niej, że w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty.

Przychód ze sprzedaży produktów

Do ewidencji przychodów ze sprzedaży produktów (wyrobów gotowych, półproduktów oraz usług wchodzących w zakres podstawowej działalności gospodarczej) służy konto syntetyczne 70-0 "Sprzedaż produktów". Ewidencję szczegółową do tego konta można prowadzić według poszczególnych grup produktów, stawek VAT, odrębnie ujmując sprzedaż na rzecz kontrahentów krajowych i zagranicznych. Jednostki mogą też postanowić, że przychody ze sprzedaży krajowej i zagranicznej oraz według poszczególnych grup produktów (wyrobów gotowych i usług) będą ujmowane na odrębnych kontach syntetycznych. W razie prowadzenia różnorodnej działalności ewidencja przychodów ze sprzedaży powinna być prowadzona ze szczegółowością umożliwiającą ustalenie wyniku finansowego na każdym rodzaju działalności. Poszczególnym kontom przychodów ze sprzedaży powinny odpowiadać właściwe konta kosztów prowadzone w ramach kont zespołu 5.

Przychody ze sprzedaży produktów ujmuje się po stronie Ma konta 70-0 w cenach sprzedaży netto na podstawie wystawionych przez jednostkę dowodów księgowych (faktur, rachunków). Natomiast po stronie Wn tego konta ujmuje się zmniejszenia przychodów z tytułu udzielonych rabatów, opustów, a także wynikające z uznanych reklamacji, które spowodowały obniżenie ceny sprzedaży lub zwrot towarów. Ewidencję przychodów ze sprzedaży produktów przedstawia przykład 1.

Przychody ze sprzedaży towarów

W jednostkach prowadzących działalność handlową do ewidencji przychodów ze sprzedaży towarów służy konto 73-0 "Sprzedaż towarów". Sprzedaż towarów udokumentowana fakturami powinna zostać ujęta zapisami:

a) wartość w cenach sprzedaży netto

- Ma konto 73-0 "Sprzedaż towarów",

b) VAT należny

- Ma konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego",

c) wartość brutto

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Na podstawie dowodu wewnętrznego, np. Wz, rozchód towarów ujmuje się zapisem:

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",

- Ma konto 33 "Towary".

Jeżeli towary ujmuje się w cenach ewidencyjnych różniących się od cen zakupu (nabycia), to na koniec okresu sprawozdawczego (miesiąca) należy ustalić odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na sprzedane towary. O wartość tych odchyleń należy skorygować wartość sprzedanych towarów, zapisem:

- Wn/Ma konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",

- Ma/Wn konto 34-2 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów".

Reklamacje zgłoszone przez klientów, uznane przez sprzedawcę za uzasadnione, w wyniku których następuje zwrot towaru przez klienta i zwrot dokonanej uprzednio zapłaty oraz korekta z tego tytułu przychodu ze sprzedaży i VAT należnego, podlegają udokumentowaniu fakturą korygującą. Zawarte w tej fakturze dane księguje się:

1) kwotę zmniejszającą przychody ze sprzedaży detalicznej towarów w cenach sprzedaży netto

- Wn konto 73-0 "Sprzedaż towarów",

- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

2) korektę VAT należnego

- Wn konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego",

- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Sprzedaż detaliczna towarów

Podatnicy dokonujący sprzedaży towarów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących (art. 111 ust. 1 ustawy o VAT). Jednostki, które ewidencjonują obroty ze sprzedaży detalicznej za pomocą kas fiskalnych, powinny ujmować w księgach rachunkowych przychody oraz VAT należny na podstawie dobowych raportów fiskalnych. Nie jest możliwe w tym przypadku zastosowanie uproszczenia polegającego na dokonywaniu zapisów na podstawie miesięcznych raportów fiskalnych. Jak bowiem stanowi art. 24 ust. 5 pkt 3 ustawy o rachunkowości, księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bieżąco m.in. wtedy, gdy ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu detalicznego i gastronomii następuje w tym samym dniu, w którym zostały dokonane.

Na podstawie danych wynikających z dobowych raportów fiskalnych, ujęcie w księgach rachunkowych przychodów ze sprzedaży detalicznej może przebiegać zapisami:

a) wartość w cenie sprzedaży netto

- Ma konto 73-0 "Sprzedaż towarów",

b) VAT należny

- Ma konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego",

c) razem utarg (a + b)

- Wn konto 10 "Kasa".

Jeżeli sprzedaż ujęta w kasie fiskalnej była opłacona kartą płatniczą, a nie gotówką, księguje się ją za pośrednictwem konta 13-9 "Środki pieniężne w drodze" lub konta 24 "Pozostałe rozrachunki". Rozliczenie kwot utargu ujętych na koncie 13-9 lub koncie 24 odbywa się na podstawie wyciągu bankowego dokumentującego wpływ środków pieniężnych na rachunek bankowy sprzedawcy. Kwota, która wpływa na rachunek bankowy, zazwyczaj pomniejszona jest o prowizję za korzystanie z terminala. Tę prowizję można zaliczyć do kosztów działalności operacyjnej i ująć w księgach rachunkowych sprzedawcy na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce) lub na odpowiednim koncie zespołu 5 (patrz przykład 2).

Przykład 1 Założenia Jednostka prowadzi ewidencję wyrobów gotowych według rzeczywistego kosztu wytworzenia. W czerwcu wyprodukowano 200 szt. wyrobu "X". Rzeczywisty koszt wytworzenia tych wyrobów wyniósł ogółem 12.920 zł, a jednostkowy koszt wytworzenia 64,60 zł (12.920 zł : 200 szt.).   Jednostka sprzedała 2 lipca 2013 r. kontrahentowi 120 szt. wyrobu "X" za 89 zł/szt. (netto). Wartość sprzedaży, zgodnie z wystawioną 3 lipca 2013 r., fakturą, wyniosła brutto 13.136,40 zł, w tym VAT należny według stawki 23%: 2.456,40 zł. Należność za sprzedane wyroby gotowe wpłynęła na rachunek bankowy 10 lipca 2013 r. Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma Księgowania w czerwcu 2013 r. 1. Pz - przyjęcie wyrobów gotowych: 12.920,00 zł 60 50 Księgowania w lipcu 2013 r. 1. Wz - wydanie z magazynu 120 szt. wyrobów "X": (120 szt. × 64,60 zł) = 7.752,00 zł 70-1 60 2. Faktura - sprzedaż 120 szt. wyrobów "X":          a) wartość netto 10.680,00 zł   70-0    b) VAT należny 2.456,40 zł   22-1    c) wartość brutto 13.136,40 zł 20   3. WB - wpływ należności za sprzedane wyroby gotowe: 13.136,40 zł 13-0 20 Księgowania w czerwcu 2013 r. Księgowania w lipcu 2013 r. Przykład 2 Założenia Jednostka prowadzi ewidencję sprzedaży detalicznej za pomocą kas rejestrujących. Z dobowego raportu fiskalnego wynikają następujące dane: a) wartość netto przychodu: 14.000 zł, b) VAT należny: 3.220 zł, c) utarg zapłacony gotówką: 10.010 zł, d) utarg uregulowany kartami płatniczymi: 7.210 zł. Do jednostki wpłynęła faktura za pobraną prowizję na kwotę: 73,80 zł, w tym VAT podlegający odliczeniu: 13,80 zł.   Na rachunek bankowy jednostki wpłynęła kwota utargu opłacona kartami płatniczymi, pomniejszona o pobraną prowizję, tj. 7.136,20 zł (7.210,00 zł - 73,80 zł).   Jednostka prowadzi ewidencję transakcji opłaconych kartami płatniczymi na koncie 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Transakcje opłacone kartami płatniczymi). Ewidencję kosztów prowadzi tylko w zespole 4. Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. Dobowy raport fiskalny:          a) wartość sprzedaży brutto uregulowana gotówką 10.010 zł 10      b) wartość sprzedaży brutto uregulowana kartami płatniczymi 7.210 zł 24      c) VAT należny 3.220 zł   22-1    d) wartość netto sprzedaży 14.000 zł   73-0 2. WB - wpływ środków pieniężnych opłaconych kartami płatniczymi: 7.136,20 zł 13-0 24 3. Faktura za prowizję z tytułu płatności kartami:          a) wartość netto usługi 60,00 zł 30      b) VAT podlegający odliczeniu 13,80 zł 22-2      c) wartość brutto 73,80 zł   21    d) zarachowanie prowizji w koszty 60,00 zł 40 30 4. PK - rozliczenie prowizji: 73,80 zł 21 24 Księgowania

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.)

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)