Przekazanie majątku firmowego na cele osobiste właściciela

Jeśli przy nabyciu lub wytworzeniu składników majątku, przekazywanych na cele prywatne, przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego (w całości lub w części), to – co do zasady – będzie on zobowiązany do wykazania VAT należnego od tego przekazania. Stosownie bowiem do art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na potrzeby osobiste podatnika zostało zrównane z dostawą towarów, a zatem stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu. Z tym że, aby przekazanie to podlegało opodatkowaniu VAT, podatnikowi musiało przysługiwać, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Obowiązek wykazania VAT należnego nie wystąpi, jeśli przy nabyciu (wytworzeniu) składników majątku przekazywanych na cele osobiste nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia VAT.

W sytuacji gdy firmowy majątek zostanie wycofany z działalności i przekazany na cele prywatne przedsiębiorcy, a przekazanie to będzie opodatkowane, podstawę opodatkowania będzie stanowić cena nabycia tego majątku (lub towarów podobnych), a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT). Oznacza to w praktyce, że podstawą opodatkowania będzie wartość rynkowa tego towaru pomniejszona o VAT.

Wycofanie majątku z działalności i przekazanie go do celów prywatnych przedsiębiorcy może być udokumentowane fakturą wewnętrzną lub innym dokumentem.

Co istotne, w przypadku zastosowania zwolnienia z VAT, należy wziąć pod uwagę konieczność ewentualnej korekty podatku naliczonego w związku ze zmianą prawa do odliczenia. Obowiązek skorygowania wcześniej odliczonego podatku naliczonego zaistnieje wówczas, gdy zmiana prawa do odliczenia nastąpi w tzw. "okresie korekty". Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera art. 91 ustawy o VAT.

W przedsiębiorstwie osoby fizycznej wyprowadzanie z firmy składników majątku, zaliczonych do środków trwałych i przeznaczenie ich na cele osobiste właściciela rozlicza się kapitałowo, czyli przez zmniejszenie kapitału właściciela, ewidencjonowanego na koncie 80 "Kapitał właściciela". Przy czym na zmniejszenie konta 80 księgowana jest jedynie nieumorzona wartość tych składników.

Przyjęło się, iż operacje gospodarcze z udziałem właściciela księguje się w trakcie roku na koncie 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z właścicielem), a na koniec roku przeprowadza się analizę zapisów na tym koncie w celu określenia zmian o charakterze trwałym i przejściowym. Zobowiązania właściciela wobec firmy o charakterze przejściowym, tj. takie, które będą podlegały rozliczeniu w następnych okresach, nie wpływają na zmianę kapitału właściciela. Natomiast wyprowadzenie majątku z firmy, mające charakter trwały, podlega księgowaniu na zmniejszenie konta 80.

W przypadku podjęcia decyzji przez właściciela o przeznaczeniu nieumorzonego składnika majątku trwałego na cele prywatne, zmniejszenie kapitału właściciela z tego tytułu można zaksięgować od razu, tzn. bez ujmowania na koncie rozrachunków.

Wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej i przekazanie go na cele osobiste właściciela może zatem podlegać ujęciu w księgach rachunkowych, zapisami:

Natomiast wycofanie z firmy składnika majątku, którego wartość w momencie nabycia została odniesiona w koszty, nie będzie podlegać ewidencji bilansowej. Przekazanie takiego składnika majątku na cele prywatne właściciela spowoduje wyłącznie jego wykreślenie z ewidencji pozabilansowej – ilościowej, jeżeli był nią objęty.

Jeżeli przy przekazaniu wycofanego z działalności gospodarczej składnika majątku na potrzeby osobiste właściciela wystąpi VAT należny, to podlega on ujęciu:

Z kolei, gdy wystąpi obowiązek korekty VAT naliczonego, wartość tej korekty można zaksięgować:

Przykład

I. Założenia:

1. Osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą wycofała z tej działalności i przekazała na cele prywatne (osobiste):

a) środek trwały o wartości początkowej: 32.000 zł i dotychczasowym umorzeniu: 19.000 zł,

b) wyposażenie, którego wartość w łącznej wysokości: 2.650 zł odniesiono w momencie zakupu w koszty zużycia materiałów.

2. Wycofane z działalności gospodarczej wyposażenie objęte było ilościową ewidencją pozabilansową, w związku z tym w momencie przekazania na cele prywatne właściciela zostało ono z tej ewidencji wykreślone.

3. W związku z wycofaniem powyższych składników majątku z działalności gospodarczej przedsiębiorca wykazał VAT należy w kwocie: 2.530 zł (przedsiębiorca odliczył VAT od zakupu tych składników majątku).

II. Dekretacja:

III. Księgowania: