Ewidencja zwrotu towarów na przełomie roku

W grudniu 2014 r. sprzedaliśmy kontrahentowi 10 sztuk towaru X. W marcu 2015 r. klient zwrócił się do nas z prośbą o wymianę 5 sztuk tego towaru na towar Y o innych parametrach. Cena obu towarów jest taka sama. W marcu 2015 r. wystawiliśmy fakturę korygującą na towar X i jednocześnie fakturę sprzedaży na towar Y. W którym roku powinniśmy zaksięgować te faktury?

W związku ze zwrotem w 2015 r. towarów X, które zostały sprzedane w 2014 r., trzeba dokonać korekty przychodów i kosztu własnego sprzedaży w księgach rachunkowych 2014 r. Z kolei sprzedaż towaru Y (jako odrębne zdarzenie gospodarcze) należy ująć jako bieżącą sprzedaż w 2015 r.

Wprawdzie przepisy ustawy o rachunkowości nie regulują wprost, w jakim okresie powinna zostać dokonana korekta przychodów ze sprzedaży, to pośrednio można wywnioskować to z treści art. 42 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Przepis ten m.in. stanowi, że wynik działalności operacyjnej obejmuje przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów z uwzględnieniem wszelkich rabatów, opustów i innych zwiększeń lub zmniejszeń (inne zmniejszenia dotyczą m.in. zwrotów towarów). To oznacza, że korekta nie powinna być przeprowadzana pod datą wystawienia faktury korygującej, lecz w dacie powstania przychodu.

Ponadto z art. 54 ust. 1 wymienionej ustawy wynika m.in., że gdy po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie, powinna ona zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy. Trzeba zatem uznać, iż w sytuacji, gdy w 2015 r., lecz do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych za 2014 r., nastąpił zwrot towarów sprzedanych w 2014 r., to z korektą przychodów ze sprzedaży należało cofnąć się do okresu, w którym powstał przychód określony w fakturze podstawowej, tj. do 2014 r.

Jednocześnie, w celu zachowania zasady współmierności przychodów i kosztów, powinno się pamiętać o konieczności zmniejszenia w tym samym okresie, tj. w 2014 r., kosztu sprzedanych towarów. Równolegle zwiększeniu uległa wartość zapasu towarów odniesiona do czasu ich faktycznego otrzymania na konto 33 "Towary" (w analityce: Towary poza jednostką). Towary, których zwrot nastąpił w 2015 r., mimo że nie znajdowały się na dzień bilansowy w jednostce (tylko u nabywcy), należało zaprezentować w bilansie po stronie aktywów w pozycji B.I.4 "Towary".

W pytaniu wskazano, że w zamian za zwracany towar X, nabywca zakupił za tę samą cenę towar Y (o innych parametrach niż towar X). Sytuacji tej nie można utożsamiać z wymianą towarów (nawet, mimo tego, że mają identyczną cenę), lecz traktować jak dwa odrębne zdarzenia gospodarcze. W związku z tym dokonana w 2015 r. sprzedaż towaru Y powinna zostać zaksięgowana w 2015 r. pod datą wystawienia faktury sprzedaży.

Jednostka, o której mowa w pytaniu, księgowania związane ze zwrotem w 2015 r. towarów X i korektą przychodów ze sprzedaży w księgach rachunkowych 2014 r., a także sprzedażą w 2015 r. towaru Y mogła przeprowadzić w sposób przedstawiony w przykładzie.

Przykład

Założenia

Jednostka sprzedała w grudniu 2014 r. 10 sztuk towaru X za kwotę 1.230 zł (w tym VAT należny 230 zł). W marcu 2015 r. nabywca zwrócił się do jednostki z prośbą o wymianę 5 sztuk tego towaru na towar Y o innych parametrach.
W marcu 2015 r. wystawiono fakturę korygującą "in minus" sprzedaż towaru X na kwotę - 615 zł (w tym VAT należny - 115 zł). Towar ten w marcu przyjęto do magazynu (wartość w cenie zakupu 350 zł).
Również w marcu 2015 r. sprzedano towar Y. Fakt ten udokumentowano fakturą sprzedaży na kwotę 615 zł (w tym VAT należny 115 zł). Wartość sprzedanych towarów w cenie nabycia to 350 zł.

Dekretacja

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
Zapisy w grudniu 2014 r.
1. Faktura korygująca sprzedaż towaru X:
a) wartość netto	500 zł	73-0
b) VAT należny	115 zł	22-1
c) należność brutto	615 zł		20
2. PK - zmniejszenie kosztu sprzedanych towarów X:	350 zł	33	73-1
Zapisy w marcu 2015 r.
1. Pz - przyjęcie towarów X do magazynu:	350 zł	33	33
2. Faktura sprzedaży towaru Y:
a) wartość netto	500 zł		73-0
b) VAT należny	115 zł		22-1
c) należność brutto	615 zł	20
3. Wz - wydanie towaru Y z magazynu:	350 zł	73-1	33