Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 20 (991) z dnia 10.07.2018

Mechanizm podzielonej płatności - jakie są jego korzyści?

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Jakie korzyści (i na jakich zasadach) będą mi przysługiwać w związku z wejściem w życie przepisów dotyczących mechanizmu podzielonej płatności?

Od 1 lipca br. obowiązują przepisy regulujące mechanizm podzielonej płatności (dalej: MPP). Zostały one wprowadzone ustawą z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 62 ze zm.).

MPP polega na możliwości rozdzielenia płatności z faktury zawierającej VAT w ten sposób, że zapłata całości/części kwoty netto z faktury dokonywana jest na konto kontrahenta (lub rozliczana w inny sposób), a całość/część kwoty VAT wynikającej z tej faktury jest przekazywana na specjalny rachunek, zwany rachunkiem VAT.

Wraz z wprowadzeniem przepisów dotyczących MPP, w ustawie o VAT przewidziano szereg korzyści z nim związanych, tj.:

• dodatkową możliwość uzyskania zwrotu VAT w terminie 25 dni,
   
• wyłączenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy oraz niestosowanie dodatkowego zobowiązania podatkowego i podwyższonej stawki odsetek za zwłokę,
   
• obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego w VAT.

W ustawie uregulowano także kwestie odpowiedzialności solidarnej podatnika i wyłączenie z tej odpowiedzialności oraz możliwości przekazania środków zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT na rachunek bankowy albo rachunek w SKOK.

Należy mieć także na uwadze, że stosowanie MPP jest jednym z warunków dochowania należytej staranności w transakcjach krajowych.

Zwrot VAT w terminie 25 dni

Zgodnie z nowym art. 87 ust. 6a ustawy o VAT, na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu VAT, na rachunek VAT podatnika w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia.

Z powyższego uregulowania wynika, że dla uzyskania zwrotu VAT w skróconym terminie nie trzeba spełniać żadnych innych warunków (np. nie trzeba regulować zobowiązań wobec kontrahentów z zastosowaniem MPP), poza złożeniem wniosku o zwrot na rachunek VAT.

Należy także podkreślić, że jest to dodatkowa możliwość uzyskania zwrotu VAT w terminie 25 dni i regulacja art. 87 ust. 6 ustawy o VAT nadal obowiązuje (tj. możliwość uzyskania zwrotu w terminie skróconym na dotychczasowych warunkach).

Dochowanie należytej staranności

W Metodyce w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych MF wskazało, że jeżeli płatność na rzecz dostawcy towaru zostanie zrealizowana przy wykorzystaniu mechanizmu podzielonej płatności, wówczas należy uznać, że podatnik dochował należytej staranności - jeżeli pozytywnie zweryfikował przesłanki formalne i nie zachodzą inne okoliczności, które w sposób jednoznaczny mogłyby wskazywać na brak dochowania należytej staranności.

Pisaliśmy na ten temat w Biuletynie Informacyjnym nr 15 z 20.05.2018 r. na str. 20-25

Odpowiedzialność solidarna nabywcy, dodatkowe zobowiązanie podatkowe oraz podwyższona stawka odsetek za zwłokę

Zgodnie z art. 108c ust. 1 ustawy o VAT, do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury, zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, przepisów art. 105a ust. 1, art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112c nie stosuje się.

Jeżeli zatem nabywca zapłaci zobowiązanie wynikające z otrzymanej faktury z zastosowaniem MPP, to do wysokości podatku zapłaconego z zastosowaniem tego mechanizmu:

• nie będzie ponosił odpowiedzialności solidarnej (o której mowa w art. 105a ww. ustawy) z podmiotem dokonującym dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT za jego zaległości podatkowe,
   
• naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego nie zastosują wobec niego dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30%, 20% lub 100% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego (albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe), o którym mowa w art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112c ww. ustawy.

Dodatkowo, do zaległości w podatku powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych przez podatnika faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, nie stosuje się podwyższonej stawki odsetek za zwłokę (150%).

Zaznaczamy jednak, że wyłączenia z odpowiedzialności solidarnej nabywcy, stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się do podatnika, który wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

1) została wystawiona przez podmiot nieistniejący;

2) stwierdza czynności, które nie zostały dokonane;

3) podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością;

4) potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 Kodeksu cywilnego.

Ponadto wyłączenia z podwyższonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się do zaległości podatkowej w podatku przekraczającej dwukrotność kwoty podatku naliczonego wykazanej w złożonej deklaracji podatkowej.

Obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego w VAT

Jeżeli zapłata zobowiązania podatkowego z tytułu podatku następuje w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin zapłaty podatku, kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku można obniżyć o kwotę wyliczoną według wzoru:

Biorąc powyższe pod uwagę podatnicy mają prawo do obniżenia kwoty zobowiązania, jeżeli dokonają zapłaty zobowiązania w terminie wcześniejszym niż termin ustawowy (tj. wcześniej niż 25. dnia miesiąca następującego) oraz pod warunkiem, że zapłata nastąpi w całości z rachunku VAT.

Na temat możliwości obniżenia wysokości zobowiązania podatkowego w VAT pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 13 z 1.05.2018 r. na str. 7-8

Odpowiedzialność solidarna podatnika i jej wyłączenie

Jeżeli płatność zostanie dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności na błędny podmiot (tj. na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, w związku z którą dokonywana jest płatność) podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, będzie odpowiadał solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę (usługodawcę) podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług - do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Odpowiedzialność solidarna zostanie jednak wyłączona w przypadku dokonania przez ww. podatnika płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze, w związku z którą dokonywana jest płatność albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność - niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu (w kwocie otrzymanej na rachunek VAT).

Przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek bankowy albo rachunek w SKOK

Na wniosek podatnika naczelnik urzędu skarbowego wydaje, w drodze postanowienia, zgodę na przekazanie środków zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT na wskazany przez niego rachunek bankowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony ten rachunek VAT.

W ww. wniosku określa się wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT, jaka ma zostać przekazana. Z kolei naczelnik urzędu skarbowego wydaje postanowienie w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku i określa w nim wysokość środków, jaka ma zostać przekazana. Naczelnik może także odmówić - w drodze decyzji - wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT w przypadku:

• posiadania przez podatnika zaległości podatkowej w podatku - w wysokości odpowiadającej zaległości podatkowej w podatku wraz z odsetkami za zwłokę, istniejącej na dzień wydania decyzji,
   
• gdy zachodzi uzasadniona obawa, że:
   
• zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu podatku lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań z tytułu podatku, lub
   
• wystąpi zaległość podatkowa w podatku lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.