Jak dekretować faktury z adnotacją

Otrzymuję faktury, do których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia VAT. Jak je zaksięgować? Wiadomo, że w koszty wartość netto, ale czy jednocześnie na koncie rozrachunków z tytułu VAT ująć po stronie Wn VAT naliczony, a po stronie Ma VAT należny? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 772844)

Od 1 października 2013 r. rozszerzono katalog towarów, do których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia VAT. Dodano m.in.:

wyroby, pręty oraz kształtowniki ze stali, drut ciągniony na zimno, ze stali niestopowej,
miedź nierafinowaną i rafinowaną oraz stopy miedzi, płaskowniki, druty, pręty, kształtowniki i walcówkę z miedzi i jej stopów, proszki i płatki z miedzi i jej stopów,
wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające,
odpady z papieru i tektury, surowce wtórne: metalowe, ze szkła, z papieru i tektury, z tworzyw sztucznych, z gumy.

Jak wynika z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.), mechanizm odwrotnego obciążenia stosuje się w sytuacji, gdy łącznie spełnione są następujące warunki: sprzedawcą jest czynny podatnik VAT, nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy, a dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy (przysługującym dla dostawy towarów używanych). Przy odwrotnym obciążeniu obowiązek zapłaty podatku VAT należnego z tytułu danej transakcji przeniesiony zostaje na nabywcę towarów. Sprzedawca wystawia fakturę z adnotacją "odwrotne obciążenie". Nabywca ujmie ją (zobowiązanie wobec dostawcy) zapisem:

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 21 "Rozrachunki z dostawcami".

W przypadku dostawy towarów, dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT podatnikiem jest ich nabywca, podstawą opodatkowania jest kwota, którą nabywca jest obowiązany zapłacić (art. 29 ust. 18a ustawy o VAT). Jest to więc wartość zobowiązania wynikająca z faktury wystawionej przez sprzedawcę. Od tej kwoty powinien być obliczony VAT należny. Nabywca w celu jego udokumentowania może wystawić fakturę wewnętrzną, na podstawie art. 106 ust. 7 ustawy o VAT. Jednak od 1 stycznia 2013 r. nie musi tego robić. Transakcję tę może rozliczyć również na podstawie innych dokumentów. Może np. dokonać odpowiedniej adnotacji na fakturze zakupu.

Trzeba wskazać, że kwota podatku należnego stanowić będzie kwotę podatku naliczonego, którą nabywca będzie miał prawo odliczyć w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o VAT).

Ewidencja VAT należnego stanowiącego jednocześnie VAT naliczony, na podstawie faktury wewnętrznej lub ewentualnie własnoręcznej adnotacji nabywcy na fakturze zakupu otrzymanej od sprzedawcy, może wyglądać następująco:

a) VAT należny

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego",

b) VAT naliczony

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Dopuszczalne będzie w takim przypadku także księgowanie z pominięciem konta 30, tj. Wn konto 22-2, Ma konto 22-1.

Natomiast przyjęcie nabytych towarów do magazynu lub odpisanie ich w koszty (w zależności od przeznaczenia nabytych towarów w działalności jednostki) ujmuje się już na ogólnych zasadach, tj.:

- Wn konto 33 "Towary", konto 31 "Materiały", konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5,

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".