Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 16 (376) z dnia 20.08.2014

Kiedy można zrezygnować z konta 30 "Rozliczenie zakupu"?

1. Zasady rozliczania zakupów za pomocą konta 30

Czy ewidencję zakupów trzeba prowadzić za pomocą konta 30 "Rozliczenie zakupu"? Czy można nie stosować tego konta i księgować zakupy bezpośrednio w koszty?

Konto 30 "Rozliczenie zakupu" jest kontem rozliczeniowym, przeznaczonym do ewidencji zakupu wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych, nieruchomości inwestycyjnych, towarów, materiałów, opakowań, usług i innych. Stosowanie tego konta umożliwia jednostce kontrolę dostaw, w tym m.in.:

• skonfrontowanie danych wynikających z dokumentów zakupu wystawionych przez kontrahentów jednostki z danymi wynikającymi z dokumentów potwierdzających przyjęcie dostaw lub odbiór wykonanych usług,
   
• kontrolę zgodności dostaw i usług z zamówieniami, zleceniami lub umowami,
   
• ustalenie wartości dostaw zafakturowanych, ale jeszcze nieprzyjętych lub nieodebranych, czyli tzw. "dostaw w drodze" oraz ich rozliczenie w następnym okresie,
   
• ustalenie wartości dostaw i usług przyjętych lub odebranych, w stosunku do których jednostka nie otrzymała jeszcze dokumentów zakupu, czyli tzw. "dostaw niefakturowanych" oraz ich rozliczenie w następnym okresie.

Ewidencja zakupów za pośrednictwem konta 30 zapewnia również prawidłowe rozliczenie VAT naliczonego w fakturach kontrahentów, w tym kwalifikującego się do rozliczenia z urzędem skarbowym lub zwiększającego cenę nabycia albo obciążającego koszty.

W przypadku stosowania dla potrzeb rozliczenia zakupów konta 30, jednostka powinna w zakładowym planie kont określić w stosunku do jakich transakcji będzie je stosować. W zależności bowiem od wielkości i różnorodności prowadzonej działalności oraz potrzeb w zakresie kontroli i sprawozdawczości, konto to można stosować, np.:

• do rozliczania wszystkich dostaw i usług lub
   
• w odniesieniu tylko do określonych dostaw, takich jak rzeczowe aktywa obrotowe, czy rzeczowe aktywa trwałe wymagające montażu lub przystosowania, lub
   
• wyłącznie do dostaw niefakturowanych i dostaw w drodze na koniec okresu.

Trzeba mieć na uwadze, że na dzień bilansowy jednostka musi ustalić wartość dostaw w drodze i dostaw niefakturowanych. Odpowiednie dane na ten temat należy wykazać w sprawozdaniu finansowym. W bilansie saldo Wn konta 30 odzwierciedlające stan dostaw w drodze wykazuje się w zapasach odpowiednio w wierszu B.I.1 lub B.I.4 aktywów bilansu. Natomiast saldo Ma konta 30, przedstawiające stan dostaw niefakturowanych, wykazuje się w zobowiązaniach krótkoterminowych wobec dostawców odpowiednio w wierszu B.III.1 lit. a) lub B.III.2 lit. d) pasywów bilansu. Jeżeli jednostka nie stosuje konta 30 w trakcie roku obrotowego, to przynajmniej na dzień bilansowy powinna ująć dostawy w drodze i dostawy niefakturowane na tym koncie w celu prawidłowego ich wykazania w bilansie.

Ewidencję operacji zakupu na koncie 30 jednostka może prowadzić dwoma sposobami:

Przyjęte przez jednostkę metody księgowania należy ująć – zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości – w dokumentacji opisującej zasady (politykę) rachunkowości jednostki.

Niezależnie od tego, którą z powyższych metod jednostka zastosuje do ewidencji zakupu, przyjęcie aktywów do magazynu lub koszt usług obcych albo koszt zużycia materiałów według ceny zakupu należy ująć zapisem:

2. Ewidencja księgowa operacji zakupu towarów i usług

Przykład

Ewidencja zakupu towarów w przypadku stosowania konta 30

I. Założenia:

1. Jednostka zakupiła towary handlowe, co udokumentowane zostało fakturą na kwotę brutto: 9.225 zł (w tym VAT: 1.725 zł). Zakupiony towar przyjęto do magazynu.

2. Z polityki rachunkowości jednostki wynika, iż wszystkie zakupy ewidencjonowane są za pośrednictwem konta 30 "Rozliczenie zakupu" zapisem "pełnym".

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Przykład

Ewidencja zakupu usług w przypadku niestosowania konta 30

I. Założenia:

1. Jednostka zakupiła usługę mycia okien w biurowcu. Faktura zakupu opiewała na kwotę brutto: 1.722 zł (w tym VAT: 322 zł).

2. Z polityki rachunkowości jednostki wynika, iż w ciągu roku nie stosuje ona konta 30 "Rozliczenie zakupu". Ewidencję kosztów działalności operacyjnej jednostka prowadzi na kontach zespołu 4 i 5.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: